Dziedziczenie mieszkania własnościowego po rodzicach – zasady, sprzedaż, współwłasność i formalności

Dziedziczenie mieszkania własnościowego to kwestia, z którą prędzej czy później spotka się wielu z nas. Kiedy rodzice odchodzą, może stać się to tematem nie tylko emocjonalnym, ale również prawnym wyzwaniem. Istnieją określone zasady dotyczące dziedziczenia lokali, a spadkobiercy mają przypisane prawa, które warto znać. W tym artykule znajdziesz odpowiedzi na te i inne pytania dotyczące dziedziczenia mieszkania własnościowego po rodzicach.

Co to jest mieszkanie własnościowe?

Mieszkanie własnościowe oznacza pełną, nieograniczoną własność nieruchomości. Posiadacz takiego mieszkania ma prawo do rozporządzania nim według własnego uznania – może je sprzedać, wynająć, obciążyć hipoteką, a także przekazać w darowiźnie lub spisać testament. Po śmierci właściciela nieruchomości prawo do mieszkania przechodzi na spadkobierców, a zasady tego dziedziczenia mieszkania własnościowego określają przepisy prawa spadkowego.

Zasady dziedziczenia mieszkania własnościowego po rodzicach

Dziedziczenie mieszkania własnościowego po rodzicach odbywa się według zasad prawa spadkowego. Przepisy wskazują, że mieszkanie własnościowe stanowi część majątku spadkowego i zostaje przekazane osobom uprawnionym do dziedziczenia.

W przypadku braku testamentu, prawo dziedziczenia mieszkania własnościowego odbywa się na podstawie przepisów ustawowych. Zgodnie z tymi zasadami, uprawnieni do spadku po rodzicach mieszkanie własnościowe są przede wszystkim dzieci zmarłego oraz jego małżonek. Jeśli nie ma dzieci, to dziedziczą małżonek oraz rodzice zmarłego. W przypadku braku małżonka i rodziców, kto dziedziczy mieszkanie własnościowe – prawo do spadku przechodzi na dalszych członków rodziny, na przykład rodzeństwo i jest to uregulowane przez prawo spadkowe. Mieszkanie własnościowe jest wtedy podstawą do roszczenia sobie prawa przez krewnych w linii bocznej.

W sytuacji, gdy rodzic spisał testament, to on decyduje o tym, kto dziedziczy mieszkanie własnościowe po rodzicach oraz w jakiej części dziedziczy mieszkanie. Testament ma pierwszeństwo przed dziedziczeniem ustawowym, co oznacza, że właściciel mieszkania może wybrać spadkobierców i podzielić swój majątek według własnych woli.

Przeczytaj o skupie nieruchomości z problemami

Kiedy mogę sprzedać odziedziczone mieszkanie po rodzicach?

Po śmierci właściciela mieszkania spadkobierca może zdecydować, co zrobić z odziedziczoną nieruchomością. Często jednym z pierwszych kroków jest sprzedaż mieszkania odziedziczonego po rodzicach. Może to wynikać z różnych powodów – potrzeby gotówki, braku chęci utrzymywania nieruchomości, jej złego stanu technicznego lub odległości od miejsca zamieszkania.

Kiedy można sprzedać odziedziczone mieszkanie? Spadkobierca, po potwierdzeniu swoich praw do spadku, ma pełne prawo do sprzedaży mieszkania własnościowego w spadku w każdej chwili. Kluczowe jest jednak, by przed podjęciem decyzji o sprzedaży, dokładnie zrozumieć kwestie związane z podatkami, które mogą towarzyszyć takiej transakcji.

Sprzedaż mieszkania odziedziczonego po rodzicach a podatek dochodowy

Sprzedaż mieszkania odziedziczonego po rodzicach wiąże się z pewnymi obowiązkami podatkowymi. Przede wszystkim, jeśli od nabycia nieruchomości przez spadkodawcę do momentu sprzedaży przez spadkobiercę minęło mniej niż 5 lat, spadkobierca musi zapłacić podatek dochodowy w wysokości 19% od uzyskanych ze sprzedaży środków.

Istnieje jednak sposób, by uniknąć płacenia tego podatku po dziedziczeniu mieszkania własnościowego – wystarczy poczekać 5 lat podatkowych od momentu nabycia nieruchomości przez spadkobiercę do momentu sprzedaży przez spadkobiercę, a sprzedaż będzie wolna od podatku. Dodatkowo, jeśli sprzedaż odbędzie się przed 5 latami  a środki ze sprzedaży zostaną przeznaczone na własny cel mieszkaniowy, np. zakup nieruchomości, podatek nie będzie naliczany, pod warunkiem, że spadkobierca spożytkuje środki w ciągu 3 lat.

Dziedziczenie mieszkania własnościowego a współwłasność

Jeżeli mieszkanie zostało odziedziczone przez więcej niż jedną osobę (np. dzieci spadkodawcy), to wówczas mamy do czynienia z tzw. współwłasnością nieruchomości. Oznacza to, że każdemu        z spadkobierców przypada udział w mieszkaniu, który daje prawo do korzystania z niego oraz podejmowania decyzji, w tym także decyzji o sprzedaży.

Sprzedaż mieszkania będącego przedmiotem współwłasności nie wymaga zgody wszystkich współwłaścicieli. Jeśli rodzeństwo lub inni spadkobiercy nie będą zgodni co do sprzedaży swojej części w nieruchomości, można sprzedać sam udział w mieszkaniu lub nieruchomości . W przypadku braku porozumienia, istnieje również możliwość przeprowadzenia postępowania sądowego w celu zniesienia współwłasności i podziału majątku zgodnie z wytycznymi sądu.

Sprawdź skup mieszkań

Formalności przed sprzedażą odziedziczonego mieszkania

Przed przystąpieniem do sprzedaży odziedziczonego mieszkania konieczne jest załatwienie kilku formalności. Pierwszym krokiem jest potwierdzenie praw do spadku. Spadkobiercy muszą uzyskać dokument potwierdzający nabycie spadku – może to być akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony przez notariusza lub postanowienie sądu stwierdzające nabycie spadku.

Po uzyskaniu dokumentu potwierdzającego prawa do mieszkania w spadku, można przejść do kolejnych formalności związanych z przygotowaniem transakcji sprzedaży. Wymaga to zebrania odpowiednich dokumentów, takich jak zaświadczenie z urzędu skarbowego o  uregulowaniu podatku od spadków i darowizn, zaświadczenie o braku osób zameldowanych w mieszkaniu, a także zaświadczenie o braku zaległości w opłatach czynszowych lub wobec wspólnoty mieszkaniowej.

Podsumowanie

Dziedziczenie mieszkania własnościowego po rodzicach wiąże się z wieloma ważnymi decyzjami, które muszą zostać podjęte przez spadkobierców. Przede wszystkim należy rozpoznać, kto dziedziczy mieszkanie oraz, czy istnieje testament, który zmienia zasady dziedziczenia mieszkania własnościowego. Kolejnym krokiem jest podjęcie decyzji, co zrobić z odziedziczonym mieszkaniem – czy je zatrzymać, wynająć, czy może sprzedać.

Sprzedaż mieszkania odziedziczonego po rodzicach wiąże się z dodatkowymi obowiązkami, takimi jak odprowadzenie podatku dochodowego w przypadku, gdy nieruchomość nie została nabyta przez spadkodawcę 5 lat przed śmiercią. W przypadku współwłasności mieszkania, konieczna jest zgoda wszystkich spadkobierców na transakcję sprzedaży jeśli zależy nam aby sprzedać całe mieszkanie.

Warto także pamiętać o formalnościach związanych z nabyciem spadku i dokumentami niezbędnymi do przeprowadzenia sprzedaży. Choć cała procedura może być czasochłonna i skomplikowana,  z odpowiednim przygotowaniem i wiedzą, proces dziedziczenia mieszkania własnościowego po rodzicach staje się znacznie prostszy i mniej stresujący.