Otrzymanie mieszkania w spadku obok potencjalnej poprawy majątku osobistego, związane jest również z formalnościami prawnymi oraz zobowiązaniami podatkowymi. Spadek po ciotce bezdzietnej podatek oraz kwestie rozliczenia to tematy, które budzą najwięcej pytań. W przeciwieństwie do spadku po najbliższej rodzinie sprawa ta znacząco się komplikuje. W tym artykule przedstawimy z czym wiąże się spadek po ciotce, ile wynosi i jakie są formalności.
- Kto dziedziczy po bezdzietnej ciotce?
- Jaka jest wysokość podatku od spadku po ciotce?
- Czy można uniknąć zapłaty podatku od spadku po cioci?
- Czy sprzedaż odziedziczonego mieszkania jest obarczona podatkiem dochodowym?
- Podsumowanie informacji dotyczących podatku od spadku mieszkania po cioci
- FAQ – Podatek od spadku mieszkania po cioci
Kto dziedziczy po bezdzietnej ciotce?
Warto już na początku przypomnieć, że niezależnie od kogo przyjmujemy spadek (w szczególności jeżeli sprawa dotyczy dalekiej rodziny lub osób prawie obcych), warto zdecydować się na przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Taki wariant eliminuje ryzyko popadnięcia w potencjalne kłopoty finansowe ze względu na zadłużenia spadkodawcy, ponieważ wówczas odpowiedzialność ciążąca na spadkobiercy ogranicza się do wartości otrzymanej masy spadkowej. Oznacza to, że bilans spadkobrania może w najgorszym wypadku wyjść na zero. Tematyka dziedziczenia po ciotce oraz rozliczenia podatkowe, w tym podatek od spadku domu i podatek spadkowy od mieszkania, szczególnie istotna gdy chodzi o mieszkanie w spadku po cioci, zostanie szerzej omówiona poniżej.
Szczegółowe zasady dziedziczenia zawarto w przepisach Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tą ustawą zarówno kolejność, jak i ułamkowy udział w spadku zależą od stopnia pokrewieństwa spadkobiercy ze spadkodawcą. W pierwszej kolejności spadek po ciotce przypada w równej części małżonkowi oraz rodzicom, jeżeli wymienieni żyją. Jeżeli jednak ciocia nie była zamężna, cała masa spadkowa przypada jej rodzicom.
Przykład I: Anna była niezamężna i bezdzietna. Po jej śmierci nie stwierdzono testamentu. Przedmiotem spadku jest mieszkanie. Oboje jej rodzice żyją, w związku z czym dziedziczą całe mieszkanie po połowie każde z nich.
Przykład II: Anna umierając pozostawiła małżonka oraz oboje żyjących rodziców. Mąż otrzymał zatem udział 1/2 masy spadkowej, a każdy z rodziców — po 1/4.
Następnie dziedziczy rodzeństwo spadkodawcy. Jeżeli jeden z rodziców cioci nie żyje, jego udział przechodzi na rodzeństwo spadkodawcy w równych częściach.
Przykład: Anna w momencie śmierci nie miała ani dzieci ani męża oraz nie pozostawiła testamentu. Miała natomiast dwie siostry oraz matkę. Jej ojciec zmarł wcześniej, zatem połowa spadku przypada w udziale matce. Część spadku, która należałaby się ojcu, przejmują natomiast w równej części siostry, każda z nich po 1/4 spadku.
Kolejni w spadkobraniu są dzieci i inni zstępni rodzeństwa spadkodawcy. Stwierdzenie nabycia spadku w ich sytuacji jest możliwe wyłącznie w przypadku śmierci ich rodzica będącego jednocześnie bratem lub siostrą zmarłego. Kolejno po nich dziedziczą wnukowie.
Przykład III: Anna miała troje rodzeństwa. Jej rodzice nie żyją, przed nią zmarł również jej brat, który miał dwójkę dzieci. W takim przypadku także dzieci zmarłego brata są włączone do dziedziczenia po bezdzietnej ciotce. Żyjąca dwójka rodzeństwa otrzymuje po 1/3 wartości spadku. Pozostała część trafia do dzieci zmarłego brata. Każde z nich otrzymuje połowę przypadającej mu części, czyli po 1/6 całości spadku.
Następni są dziadkowie spadkodawcy. Dziedziczą oni w przypadku braku małżonka, rodziców, rodzeństwa, a także zstępnych rodzeństwa.
Przykład IV: Anna nie miała małżonka, rodziców oraz rodzeństwa. Miała natomiast dziadków ze strony matki. Wówczas dziadkowie otrzymają cały spadek w równych częściach. Jeśli jedno z nich nie żyje, połowa spadku przejdzie na jego dzieci, a następnie wnuki.
Warto właśnie w tym miejscu podkreślić, że testament ma pierwszeństwo przed dziedziczeniem ustawowym i decyduje, kto dziedziczy mieszkanie po bezdzietnej ciotce. Członkowie rodziny, którzy dziedziczyliby zgodnie z ustawą (gdyby nie było testamentu), mają prawo do zachowku.
Przeczytaj Stwierdzenie nabycia spadku i co dalej?
Jaka jest wysokość podatku od spadku po ciotce?
Przyjęcie spadku wiąże się każdorazowo z obowiązkami podatkowymi. Należy zgłosić nabycie spadku do Urzędu Skarbowego, a następnie uiścić podatek od spadku domu lub mieszkania regulowany Ustawą o podatku od spadków i darowizn. Wymiar podatku, a także ewentualne ulgi zależą od stopnia pokrewieństwa spadkobiercy ze spadkodawcą. Spadkobierców dzieli się na trzy grupy podatkowe:
- Grupa I – małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha, teściowie. Najbliżsi mają prawo do zwolnienia, ale trzeba zgłosić nabycie przez SD-Z2 w ciągu 6 miesięcy od orzeczenia sądu lub aktu dziedziczenia.
- Grupa II – zstępni rodzeństwa (czyli siostrzeniec lub bratanek ciotki), rodzeństwo rodziców i inne. W tej sytuacji wymagany jest podatek od spadku, zgłasza się przez SD-3 w ciągu miesiąca od orzeczenia.
- Grupa III – dalsze osoby spokrewnione lub niespokrewnione. Tu także zgłasza się SD-3 i płaci podatek.
Wysokość podatku od spadku w przypadku II grupy podatkowej, do której zalicza się siostrzeniec, czy bratanek, oblicza się według skali opartej na wartości nieruchomości (27 090 zł kwota wolna).
Dla I grupy kwota wolna wynosi 36 120 zł, dla III 5 733 zł.
Jeśli wartość spadku po ciotce bezdzietnej przekracza kwotę wolną, obowiązują stawki:
- ponad 0 do 11 833 zł – 7%
- ponad 11 833 zł do 23 665 zł – 828,40 zł plus 9% nadwyżki
- ponad 23 665 zł – 1 893,30 zł plus 12% nadwyżki
Sprawdź Spadek po wujku – kto dziedziczy i ile wynosi podatek?
Czy można uniknąć zapłaty podatku od spadku po cioci?
Przyjmując mieszkanie w spadku po cioci, można skorzystać z ulgi mieszkaniowej (Ustawa o podatku od spadków i darowizn).
Warunkami skorzystania z ulgi mieszkaniowej spadku po cioci są:
- Stałe zamieszkanie w Polsce, brak innego mieszkania, zamieszkanie w odziedziczonym lokalu przez 5 lat i nieposiadanie więcej niż połowy udziałów w innym mieszkaniu.
- Powierzchnia nie może przekroczyć 110 m², a mieszkania nie można sprzedać przez 5 lat.
- Zgłoszenie do urzędu na SD-3 w ciągu miesiąca jest obowiązkowe, by ulga była uwzględniona.
Czy sprzedaż odziedziczonego mieszkania jest obarczona podatkiem dochodowym?
Sprzedając mieszkanie po bezdzietnej ciotce przed upływem 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym ciocia je nabyła, pojawi się podatek dochodowy (19% dochodu). Przed zmianą przepisów 5 lat liczono od nabycia przez spadkobiercę, obecnie liczy się od zakupu przez spadkodawcę. Zwolnienie z podatku jest możliwe jeżeli środki z przeprowadzonej transakcji przeznaczysz w ciągu 3 lat na zakup nowej nieruchomości lub spłatę kredytu.
Zobacz także: Kto dziedziczy spadek po ojcu, gdy żyje matka?
Podsumowanie informacji dotyczących podatku od spadku mieszkania po cioci
Aby uniknąć problemów w związku z nabyciem spadku, należy pamiętać o kilku ważnych kwestiach. Pierwszą z nich jest przestrzeganie terminów zgłoszenia nabycia spadku do Urzędu Skarbowego. Kolejną kwestią jest weryfikacja daty nabycia odziedziczonej nieruchomości przez spadkodawcę, w celu uniknięcia podatku dochodowego w przypadku sprzedaży. Należy również przeanalizować możliwość skorzystania z ulg oraz zwolnień podatkowych. W celu dokładnej analizy zarówno pod kątem prawnym jak i podatkowym warto skorzystać z pomocy specjalistów (prawnika, doradcy podatkowego). Natomiast w przypadku chęci szybkiego i bezstresowego spieniężenia nabytych w drodze spadku nieruchomości, dobrym rozwiązaniem może okazać się współpraca ze skupem mieszkań. Osoby zawodowo zajmujące się nieruchomościami to praktycy, na co dzień rozwiązujący problemy związane z nieruchomościami. Należyte przygotowanie oraz doświadczenie znacznie ułatwiają proces i pozwalają sprzedającym spokojnie przejść przez transakcję.
